Wek een overleden bloedverwant tot leven

Onderzoeken leren, schrijven en digitale geletterdheid

Op zoek naar sporen van overleden familieleden, met een groep leerlingen? Dat kan, gedurende een aantal dagen, weken of zelfs maanden, met de lesmodule ‘Verborgen familieverleden’. De lesmodule heeft inmiddels met succes op een aantal scholen in Nederland gedraaid.

‘Verborgen familieverleden’ is een vernieuwend en innovatief lesprogramma, in eerste instantie ontworpen voor het voortgezet onderwijs. Deelnemende leerlingen halen informatie boven water over een (lang geleden) overleden familielid dat om wat voor reden dan ook de nieuwsgierigheid wekt. 
Het onderzoek kan via alle denkbare bronnen: levend, papier, digitaal, online en offline. Denk daarbij onder meer aan interviews, binnen en buiten de eigen familie, research in (online) databanken en archieven, ook op het gebied van stamboomonderzoek, maar ook bezoeken aan locaties van betekenis. De ‘oogst’, van foto’s en ansichtkaarten tot oude krantenartikelen en officiële documenten bijvoorbeeld uit bevolkingsregisters, wordt geanalyseerd, gedigitaliseerd en geordend, inzichtelijk voor leerling en begeleiding.

Op basis van gevonden en gewogen informatie maken de leerlingen een productie. In de korte vorm kan dat een poster zijn, die alle oogst uit de research verbeeld. In een langere variant kunnen de leerlingen een artikel of verhaal schrijven, desgewenst voor het vak Nederlands, en/of voor een cijfer. Andere producties zijn ook denkbaar, van musical, toneelstuk tot script voor een film of een synopsis voor een tv-serie, allemaal op basis van de gevonden research.

Met de lesmodule verwerven en verbeteren leerlingen onder andere de volgende (digitale) 
vaardigheden: identificeren van bronnen, informatie zoeken (offline en online research),
kritisch lezen en analyseren, plannen, ordenen, selecteren en verwerken van uiteenlopende
informatie tot een aantrekkelijke, samenhangende, leesbare productie.
Dit project bevordert daarmee uiteenlopende onderwijsdoelen en competenties, waaronder mediawijsheid, vaardigheden op het gebied van digitale  geletterdheid, probleemoplossend vermogen en – last but not least – schrijfvaardigheid.
Omdat de meeste leerlingen dit project als betekenisvol ervaren is de motivatie over het algemeen hoog, en daardoor de inzet en het leerresultaat groot. 

Het project kan vakoverstijgend worden ingevuld. Naast Nederlands kunnen andere vakken, zoals Geschiedenis, Maatschappijleer en CKV, bij het lesprogramma aansluiten. Dat maakt de lesmodule vakoverstijgend. Dit is op een aantal scholen uitgeprobeerd. Het project verbindt ook Nederlands (eventueel andere vakken) en Digitale geletterdheid, een wens in de curriculumontwerpen voor innovatie van het onderwijs van Nederlands en Digitale geletterdheid bij curriculum.nu.

De lesmodule wordt in overleg op maat gemaakt, passend bij instelling en doelgroep. Het programma telt diverse lessen voor instructie, planning en begeleiding. Download hier een beschrijving van het project op een A4tje. Misschien een aanzet tot een discussie op school.